We leven in troebele tijden. De klimaatopwarming is niet te ontkennen, wereldvrede is ver te zoeken en onze hoofdstad was nog maar eens het toneel van een terroristische daad met dodelijke slachtoffers. Kan je dan nog muziek maken alsof er niets aan de hand is?
Elke artiest heeft zijn eigen manier om daarmee om te gaan. Het antwoord van luitiste Sofie Vanden Eynde, Gangmaker welzijn van ons Muziekcentrum, is het meest expliciet. “Dat werkt niet meer voor mij, muziek als puur escapisme. Vluchten in een oude, idyllische wereld is geen optie meer.” Al sinds de eerste aanslagen in Brussel, op 22 maart 2016. “Ze hebben een onschuld weggenomen, sowieso. Maar ze deden me ook inzien dat we allemaal een verantwoordelijkheid hebben. Voor mij betekent dat: een zachte rebellie, muziek maken die geen economisch nut heeft maar misschien een mens kan veranderen.”
Ook saxofonist Chris Potter zoekt naar manieren om zijn stem te laten horen in deze dolgedraaide wereld. Wat hem helpt? “Ik dacht aan al de generaties die gedurende eeuwen op aarde hebben geleefd en aan alle moeilijkheden die ze moesten overwinnen. (...) Dat idee van een verbinding met het verleden naast een visie over de toekomst geeft me een gevoel van verankering, connectie en kracht.”
Persoonlijker daarentegen is de zingeving van de jonge Amsterdamse Diamanda La Berge Dramm. Haar missie: “Als hedendaagse violist zie ik het als mijn verantwoordelijkheid om de viool relevant te houden.”
Daarbij lijkt er geen enkele link met actualiteit of maatschappij. Maar wie weet blijkt die nog wel achteraf te komen. Is dat vergezocht? Het werk van de grootste artiesten uit de geschiedenis is visionair. Zelfs in de romantiek, waar kunstenaars zich een god in ‘t diepst van hun gedachten waanden, bleek de allerindividueelste kunst jaren later soms actueler dan ooit. Rainer Maria Rilke schreef zijn poëtische verhaal ‘Die Weise von Liebe und Tod’, over een vaandeldrager die in één etmaal de liefde én al vechtend de dood vindt, in 1912. Twee jaar later brak de Eerste Wereldoorlog uit en droegen frontsoldaten zijn novelle in het borstzakje van hun legerplunje. Meer dan honderd jaar later vinden tenor Julian Prégardien, dirigent Andreas Küppers en B’Rock Orchestra het hoog tijd om dat gedicht en die thema’s muzikaal tot leven te wekken en een podium te geven.
Waarom? Omdat het iets biedt waar we allemaal naar op zoek zijn – in deze troebele tijden misschien meer dan ooit: ‘Dit gedicht is een baken van hoop.’
