In de vitrinekast: de Wilde Cube van Lois Weinberger
Mijn eerste voorwerp van het huidige seizoen is de Wilde Cube (of althans een foto ervan) van de Oostenrijkse kunstenaar Lois Weinberger. Eigenlijk had ik ook voor een afbeelding van een Wunderkammer kunnen kiezen. Of van de Besloten Hofjes van de begijntjes. Hun kleine, driedimensionale kastjes vol minutieus vervaardigde kunstwerken, fungeerden als intieme “tuinen van contemplatie” voor privédevotie en spirituele reflectie.
Het is hun afgebakende en besloten karakter dat deze kunstwerken bindt. Waar omsluiting vaak een gevoel van beklemming oproept, tonen deze voorbeelden juist het tegendeel aan: beperking kan een bron zijn van verwondering en creativiteit. Weinberger laat spontaan aanwaaiend zaad ontkiemen, groeien en tot volle bloei komen. Een verzamelaar kan met zijn fantasievolle collectie de verbeelding van bezoekers op een ongebreidelde manier in gang zetten. En die begijntjes creëerden eigenlijk hun eigen vorm van escapisme en konden zo ontsnappen aan de starheid van hun routineuze bestaan.
Graag voeg ik de concertzaal aan dit rijtje toe. Ook daar ben je tijdelijk opgesloten, en wordt er verwacht dat je die “gevangenschap” stil en quasi roerloos uitzit. Maar ondertussen nestelen de rondvliegende klanken zich in ons binnenste. Ze inspireren en bevrijden, voeren ons mee naar een imaginaire wereld, stellen ons bloot aan een brede waaier van emoties, en dragen bij aan gevoelens van samenhorigheid en verbinding.
Met minimale ingrepen creëert Weinberger voorlopige plekken waar hij ruimte laat voor een vrije tussenkomst van de natuur. Zo is ‘Wild Cube’ een stalen constructie die de kunstenaar sinds 1991 al op diverse randplekken in en bij steden installeerde. Elke plant waarvan zaad aanwaait, kan binnen deze constructie spontaan en ongetemd ontkiemen en groeien, vaak in contrast met de netjes onderhouden, gecultiveerde natuur erbuiten. Weinberger ‘bevrijdt’ stukjes natuur door er – schijnbaar tegenstrijdig – een omheining rond te plaatsen. Erbinnen kunnen onkruid en wilde planten, die geen rekening houden met afbakeningen, hun gang gaan. De wildgroei in Weinbergers ‘Wild Cube’ staat in contrast met tuinieren, waarbij het beheersen en controleren van de natuur centraal staan, en ook met onze strak gereguleerde maatschappij. Het werk is een lofzang op het ongetemde van onkruid, op het alledaagse, op het vreemde, de vrijheid en de pure natuur.
Bron: www.smak.be
