In gesprek met Laurence Equilbey
Laurence Equilbey heeft een Europese opvoeding gehad: een jeugd in Duitsland, gevolgd door studies over het hele continent. Door middel van muziek raakt de dirigent aan de geschiedenis, zoals verteld door de componisten en instrumenten uit de pre-romantische, romantische en barokke tijdperken.
"Fou d'histoire, Folle d'histoire", om een stem te geven aan hen die geen historicus zijn, maar die nadenken over het verleden om het heden op te bouwen, vooral in de muziek. Dirigent en koorleider Laurence Equilbey is gek op geschiedenis! Het is een verhaal waarin we het Zwarte Woud en het Légion d'honneur tegenkomen, koorfresco's en Duitse bladzijden, maar ook Johann Sebastian Bach, Ludwig van Beethoven, Louise Farrenc en natuurlijk Wolfgang Amadeus Mozart!
Romantische inspiratie van kinds af aan
Laurence Equilbey werd in 1962 in Parijs geboren. Toch is het verhaal van haar vroege jeugd Duits: ze bracht het door in het Zwarte Woud met haar vader, een officier, en haar moeder, een fysiotherapeute. De sfeer was die van de preromantici en Duitse romantici, aan wie ze haar milt en haar inspiratie als dirigent ontleende: "Het lied is een extreme kunstvorm die altijd een beetje van de aarde meeneemt. Er is iets spiritueels dat essentieel is met het inheemse. Het brengt ons terug naar onze eigen kindertijd, naar iets primitiefs en vroeger", vertrouwt de dirigent ons toe.
Terug naar de Franse geschiedenis, tijdens haar adolescentie in Saint-Germain-en-Laye, toen ze kostganger was in het Maison d'Éducation de la Légion d'Honneur. Sinds de Napoleontische tijd is dit gebouw gereserveerd voor afstammelingen van het Legioen van Eer, dat werd gewonnen door de vader en grootvader van Laurence Equilbey.
Toch is het verhaal van de dirigent er niet een van nationale romantiek; het is vooral een Europees, naoorlogs verhaal van vrede tussen volkeren. Eerst als jonge expat, daarna als Weense toen ze dirigent ging studeren. Wenen, de stad in het centrum van Europa, waar alle grote componisten die het tot leven brachten, zoals Mozart en Beethoven, hun pad kruisten. In Wenen ontmoette ze Nikolaus Harnoncourt, die haar liet kennismaken met historische instrumenten en een voorliefde voor stukken die trouw aan hun eeuw werden gespeeld.
De instrumenten en muziek van weleer nieuw leven inblazen
In 1992 richtte de dirigent Accentus op, een professioneel koor dat deze kunstvorm nieuw leven inblies nadat deze sinds de Franse Revolutie was uitgewist. Ze zingen Poulenc, Strauss, Schönberg en Rachmaninoff. Vervolgens richtte ze in 2012 Insula Orchestra op, een orkest waarin de musici het klassieke en pre-romantische repertoire spelen op historische instrumenten. Volgens Laurence Equilbey "zijn de muzikale bronnen talrijk en hebben we soms het geluk dat we het manuscript of een kopie ervan nog hebben. Veel musicologen begeleiden het Insula orkestproject, omdat het de vraag is of we zo dicht mogelijk bij de wensen van de componist willen blijven: we moeten bronnen met elkaar vergelijken, beslissingen nemen en onvoltooide werken voltooien".
Laurence Equilbey's werk is vergelijkbaar met dat van een historicus: "Als musici doen we ook veel onderzoek. De context van de wording van een werk, de context van het kleine verhaal rond dit werk" is een passie voor de dirigent, die zo dicht mogelijk bij de omstandigheden probeert te komen waarin haar favoriete stukken werden gecomponeerd. Het doel van deze aanpak is om de eeuwen met elkaar te laten praten. Gecombineerd met klassieke dans, circus en beeldende kunst zijn haar voorstellingen hedendaags, maar ze brengen een beetje van de grillen van de donkere wouden met zich mee, en de ernst van onze tijd die de dirigent oproept.
