In koor is iedereen gelijk
Elisabeth De Loore
Samen zingen verbindt. Of het nu gaat om een religieuze dienst, een voetbalmatch, een cantus van een studentenvereniging, het kampvuur bij de jeugdbeweging, een betoging,… Je gaat deel uitmaken van een groter geheel. Onderzoek aan de Universiteit van Göteborg heeft aangetoond dat de hartslagen van koorleden synchroon gaan lopen tijdens het samen zingen. Er komt oxytocine vrij in je lichaam, ook wel het knuffelhormoon genoemd, dat je gevoelens van plezier geeft. Het voedt een soort gemeenschappelijke kracht die ervoor zorgt dat je je, samen in groep, beter en sterker voelt.
Ook spirituals dienen dat datzelfde doel. Sinds de 18e eeuw vormen ze een oersterk verbindend element tussen volkeren verdrukt door slavernij en ongelijkheid. Ze vertellen over Christelijke idealen, maar gaan ook het zware leven van de zwarte slaven in Amerika niet uit de weg. Spirituals zijn liederen van de onderdrukte mens die zijn hoop vestigt op verlossing door zijn of haar God.
De kracht van samenzang heb ik persoonlijk op verschillende momenten in mijn leven ondervonden. Op de Vrije Rudolf Steinerschool, waar ik mijn middelbare schooltijd liep, was samenzang een essentieel onderdeel van het lessenpakket. Sterker nog: elke dag begon met het gezamenlijk opzeggen van de ochtendspreuk, gevolgd door het zingen van een aantal liederen. Ik had toen niet door wat het met me deed. Niet alleen zorgde het voor een soort lijm tussen de leerlingen, maar het bracht ook een openheid bij ons teweeg. Je stelde je binnen het dagelijkse moment van concentratie en aandacht onbewust open voor de leerstof die later die dag zou volgen.
Tijdens de lessen koor – elke woensdagvoormiddag – zongen we met alle leerlingen van de school allerhande liederen. Spirituals, traditionals, maar ook Orffs ‘Carmina Burana’, de Requiems van Mozart en Fauré of het ‘Gloria’ van Vivaldi passeerden de revue. De verbondenheid tussen de leerlingen, leerkrachten én ouders die deelnamen aan deze uitvoeringen was op z’n zachtst gezegd opmerkelijk en bleef doorheen het jaar voelbaar in de ganse school. Bij elke gelegenheid was samenzang de motor van de school.
Later, na mijn studies aan het conservatorium, ondervond ik als begeleider hoe ook onervaren groepen mensen kracht vonden in het samen zingen. Door je op elkaar af te stemmen ontstaat er hersenactiviteit die een rol speelt bij zelfregulatie, autonomie en zelfreflectie. Neurale netwerken die je de indruk geven dat je de regie hebt, zijn dezelfde die een rol spelen bij het zingen in koor. Je ziet mensen letterlijk opleven. Tijdens het muziektheaterproject ‘Emma’ in een schoenenfabriek in Limburg vormden werknemers én directieleden een koor waarbij ze al zingend het productieproces uitbeelden. Hiërarchie smolt als sneeuw voor de zon. In koor is iedereen gelijk. De deelnemers voelden zich opgeladen, sterker, deel van een groter geheel.
Laat je vanavond meevoeren door de krachtige stem van Reginald Mobley. Ik hoop ten zeerste dat hij jullie allen laat meezingen, zodat je de kracht van samenzang aan den lijve ondervindt. En indien niet, dan nodig ik je uit om de spirituals zelf als motor te laten dienen in verbinding tot de toeschouwers die naast je zitten en genieten. Want is verbondenheid en gemeenschap niet iets waar we dringend meer aandacht aan moeten besteden?
Elisabeth De Loore is pianiste. Als Gangmaker Publiek helpt zij ons om de traditionele dialogen met het publiek spannender te maken, te verrijken en te intensiveren.
