Op zoek naar tijd
Linde Verjans
Een programma met als titel ‘à la recherche du temps perdu’. Het is een interessant uitgangspunt, omdat de concertzaal misschien wel de plek bij uitstek is om tijd in zijn totaliteit buitenspel te zetten. In een concertzaal wordt, iedere avond opnieuw, in stilte een pact gesloten, een zwijgende overeenkomst tussen publiek en uitvoerders dat, zolang de muziek klinkt, niks van wat er zich buiten afspeelt nog van tel is. Het uur dat u hier doorbrengt bestaat niet. U kocht een ticket tijdloosheid. U hoeft niet te denken aan het werk, aan familie, aan uw zere linkerknie. Hierbinnen bestaat enkel nog de muziek en hoe die bij u binnenkomt.
Ik weet het, het is misschien wat vergezocht, maar gaat u bij uzelf eens na: hoe vaak kijkt u tijdens een optreden op uw horloge? Hoe belangrijk is op dat moment het uur waarin u leeft? Tenzij u de laatste trein moet halen, of u zich verveelt, heeft u die tijdsaanduiding niet nodig. U heeft dit blokje tijd gereserveerd om even niet aan tijd te hoeven denken. Daar schuilt een zekere vorm van schoonheid in.
Maar hoe zit dat met de muzikanten? Is de concertzaal ook voor hen een plek waar ze zich tijdloos kunnen wanen? Bestaat muziek niet net bij de gratie van tijd?
In de voorbereiding is tijd alomtegenwoordig. Plichtbewust volgen we als muzikant de partituur. Net zoals de secondestreepjes op een analoog horloge zijn noten zichtbaar gemaakte blokjes tijd. Een tempoaanduiding geeft ons exact aan hoe lang elke noot of rust hoort te duren.
Bij de start van het concert zit de voorbereiding er echter op. Vanaf dan is er vrijheid om, zoals het moment het ingeeft, een beetje buiten de lijnen te kleuren. Geschreven noten zijn ook maar een benadering, een blauwdruk. Op het podium vertellen we onze eigen versie van het verhaal. U als toeschouwer, vrijwillige luisteraar, bent daarbij essentieel. Alleen samen kunnen we tijdloos zijn. Neem het publiek weg en de magie houdt zich schuil. Dat heeft de coronaperiode, met de vele livestreams me geleerd.
Toegegeven, het gebeurt niet enkel hier, dat ontkennen van de tijd. Het kan ook thuis, terwijl u iets doet waar u helemaal in op kunt gaan, koken bijvoorbeeld, of wanneer u door het park jogt, met of zonder podcast in uw oren - kent u ‘Vlak voor de gong’ al?
Misschien moeten we vanavond, ondanks het thema van het concert, niet al te hard op zoek gaan naar tijd die zogenaamd ‘verloren’ is. In plaats daarvan ondertekenen we stilzwijgend het pact: vanavond zijn wij tijdloos.
